|
KUAVE'ÊMBY: PRESENTACIÓN. MOÑEPYÛ: INTRODUCCIÓN....................................................................................................11
SEVERIÁNO VENÍTE (SEBERIANO BENÍTEZ: ..................................................................................................................................13
Karai Severiáno Veníte oñe'ê . Oñe'ê ijerovia yma guare rehe. Opaichagua mymbakuéra rehe ñemongeta................17-25
Ka'avo, yva, tembi'u ha tembipuru rehegua mandu'a. Omanóva rehe mombe'u.......................................................................26
Mba'éichapa yma oñemendavaraka'e. Mba'éichapa oñepytyvô kuña imembýtavape. Avei
imandu'a pokâ pokâ hetave mba'ére............................................................................................................................................26-27
Aojohéi, sái ha sapatúre imandu'árô. Kure heta ojeguereko, oî reipa ndoje'uséi. Mba'e
mba'épa ome'ê ha oñemúva hikuái. Mba'asykuéra rehe imandu'árô.Oñe'ê yma guare tembiasakue rehe.............28-30
ETEFÁNA VENÍTE (ESTEFANA BENÍTEZ): .........................................................................................................................................31
Kuñakarai Etefána Martíne omombne'u, Jasypoapy (08) 1999. Dra. Esúnika oguahê ramo guare
Lagúna´Pytâme. Ha oipota oñe,oî chupe héra ka'aguyrâ. Doytóra Esúnika he'i mba'érepa ha'e
ouva'ekue. Oñeme'ê chupe mbo'y, ombopu takua ha ojeroky.................................................................................................33
Kuñakarai Etefána Veníte. oñe'ê mitâ oñemongaraítare.................................................................................................................34
GAVÍNO VÉRA (GABINO VERA): ...........................................................................................................................................................35
Gavíno Véra: Gabino Vera Omombe'u: Doytóra Esúnika ou ramo guare.....................................................................................37
Karai Gavíno Véra omombe'u: Yma ndaiporiva'ekue oñangarekóva avakuérare.......................................................................38
Karai Gavíno Véra omombe'u: Leô Kadógan oî ramo guare Itakyrýpe 1953pe.........................................................................39
Gavíno Véra omombe'u: Yma mitâ ñemongarairâ mba'épa ojejapo............................................................................................40
Gavíno Véra omombe'u: Mba'éichapa oñembotuicha oporaívape................................................................................................40
HUÂ PÁULO VÉRA (JUAN PABLO VERA).. .........................................................................................................................................41
Huâ Páulo Véra oñe'ê Rúno Sále (Bruno Sales) ndive. Mitâ karaígui (13.06.97).......................................................................43
Mba'éichapa pohâpa ojapo akârasýpe guarâ. Huâ Páulo heta oikova'ekue oikuaa hagua pe pohâ...............................43-44
Mba'éichapa oporoipohânoraka'e ñanderukuéra. Mba'épa ojejapo ñandesu'úrô mbói....................................................46-49
Mba'éichapa oñemonguera mbói jaha (Ponzoña) arandu rupi. Mba'éichapa yma ojejoraka'e
maíkape, mymba jukahápe. Mborevi jukahápe rehegua.....................................................................................................49-51
Mba'éichapa ojepuruva'erâraka'e mborevi ro'o ñandepo'a hagua. Mborevi ro'o ojepurukuaa
mba'asykuérape guarâ. Mba'épe ikatu oñemonguera jati'i ha susu'a..............................................................................52-53
Mymba ka'aguy ho'o mbareteve mymba ogaguágui. Tapicha ymaguare oiko pukuvévaicha..................................................54
Yva ha pohâ ñana rehe ñomongeta. Pohâ itarova terâ hasýva iñakâmepe guarâ...............................................................55-56
Huâ Páulo oñe'ê ânguéry térâ ângue ha póra rehe. Pohâ iporâva mba'asy vaípe guarâ..................................................57-58
Huâ Páulo Véra (Juan Pablo Vera): Ava Mbaraka Poñy. Omombe'u ha oñemongeta Daniel Véga
ndive. Oî avei hendive Indalésio Várga mitâmongaraiha oîva Karreria'ípe. Oñeñe'êpyhy
(Ojegrava) Páso Kadénape 1994pe..............................................................................................................................................59
Mba'éichapa heraka'e Ernandária (Hernandarias). Huâ Páulo oñe'ê Kuruguaty oñepyrû ypýrô............................................62
Huâ Páulo imandu'a "oiko" ypýrô guare hae. Mburuvichakuéra rehe mandu'a. Ojejuhúrô guare
Etróner ndive. Etróner oikuaasérô guare guarani ha Huâ Páulo ombo'e chupe.............................................................62-63
Huâ Páulo ojerure Etrónerpe yvy ikatuhápe oiko umi Ava Guaranikuéra. Huâ Páulo omopu'âsérô
guare óga guasu. Yvy oguerekómavape ijára........................................................................................................................64-66
Huâ Páulo oho jeýrô guare mburuvichakuéra rendápe. Ojerure yvy ijara'va gueteri.................................................................66
Huâ Páulo imandu'a misionéro ou ypýrô guare avei Ñandejára ñe'ê mbo'ehao ha tasyo rehe.............................................67
Indalésio Várga ndive oñemongeta mbykymi. Ñanderu (pa'i) ha mitâ ñemongarai rehe........................................................69
Heneral Kavéllo oipotárô oñeguenohê pláta yvyguy. Opaichagua mymba ñarô rehe oikórô
ñomongeta. Mba'éichapa yma oñemopu'â óga. Ñanderu (pa'i), mitâ ñemongarai ha ñembo'e rehe ñomongeta..69-71
Paraguájo ojepuru ñepyrûrô guare avakuéra ndive. Mba'éichapa ojepuru yma pohâ ñana....................................................72
Huâ Páulo oñemongeta pira rehe. Indalésio omombe'u mba'epahína Tupâ. Omombe'u guarani ñe'ê yma guare
ha yvy'a ho'uva'ekuégui. Mba'éichapa ojepuru Ava Chiripa ñe'ê ojoavýva Guarani Paraguáigui.....................................72-4
Mba'épa he'ise "Chiripa". Ava Guarani ypykue rembiasa: Paragua ha Guaira mombe'upy.....................................................75
Mba'éicha rupípa Kasíke Paragua ha Guaira ojei ojueheguíkuri. Kuimba'ekuéra oñemohembekuapa ani hagua
ojogua Epañayguápe. Ñemenda ymaguare rehe mandu'a. Indalésio oñe'ê kagui ha kotyu rehe................................76-7
ADRIÁNO MORÁLE (ADRIANO MORALES): ......................................................................................................................................79
Adriáno omombe'uháicha. (Pirajuy, 21 de Enero 1917). Mba'éichapa ojeikoraka'e ymave.....................................................81
Mbo'ehao oñepyrû ypýrô guare Páso Kadénape ha mba'éichapa oñeguahê upépe................................................................81
Narâha joguaha ombotavýrô guare. Adriánope ogueraha hagua Paraguaýpe. Adriáno he'i mba'eichaparaka'e
Páso Kadéna ha hekovekuére. Mba'eichahápepa Adriánogui oiko mbo'ehara katupyry..............................................82-83
Yma avaku´´era ohasa asyva'ekue karaikuéra poguýpe. Adriáno ohendu ha ojapyhýrô guare Ñandejára ñe'ê
ha oikórô guare ichugyu Hesukirito jeroviaha. Ñandejára ñe'ê tuichaiterei mba'e opaichagua tekovekuérape
guarâ. Jehekombo'e yvágape guarâ ha avei ojeiko porâ hagua ko yvýpe.......................................................................84-86
MÁYSIMO VÁRGA (MÁXIMO VARGAS): .................................................................................................................................................87
Páso Kadéna Tekoha Ipoty 31 de agosto 1997. Oñe'êta péicha tamói avei karai Máysimo Várga kóa ko
tekohapegua. Oñe'ê Rúno Sále ndive. Karai Máysimo imandu'a Tupâ ha Ñandejára rehe.........................................89-90
Karai Máysimo oñe'ê mba'asy ha pohâ rehe. Máysimo oñemongeta jeroky, kagui ha kotyvu rehe.................................90-92
Karai Máysimo okotyvu...........................................................................................................................................................................93
INDALÉSIO VÁRGA (INDALSEIO VARGAS).........................................................................................................................................95
Indalésio Várga ha Huâ Páulo Véra omombe'u Daniél Végape, umi mba'e ogueroviáva Ava Guaranikuéra.
"Mba'éicha rupípa kuarahy ha jasy ohesape". Mba'éichapa Tupâ osê ypy raka'e. Tupâite oguereko
imbaraka ha ijyvyra'ija. Mba'e mba'épa Tupâ rembipuru. Mba'éichapa oñemonguera mba'asykuéra.....................97-101
Yvyrakyéra réra. Mba'éichapa ojejukaraka'e jaguarete. Huâ Páulo omombe'u mba'éichapa pe mboijagua............102-103
Ñomongeta karai Indalésio Várga ndive..........................................................................................................................................104
MÁRKO ETIBARRÍVIA (MARCOS ESTIGARRIBIA): .........................................................................................................................113
Márko Etigarrívia moôpa oiko ypyva'ekue. Márko imandu'a itúva amyryi rehe...........................................................................115
Mba'éguipa oñemomba'eguasuva'erâ jeroky. Oî mokôichagua oporaíva. Mamóguipa ikatu ojehupyty oporaíva
mborai. Mba'éichapa oñeñangareko oporai pyahúvare...................................................................................................117-120
|
(00595-21) 
(00595) 
