|
Akãrapu’ã: ava akã mopu’ã, avei tembiapo osẽ porãmba.
Ape: pire, oguereko ava, mymba ha ka’avo’a.
Aramirõ: jejapo mandi’ógui, chipa ha mbejurã.
- Asuka: mba’e re’ẽ jejapopy takuare’ẽgui ha remolacha-gui.
- Aty: ñeĩ oñondive peteĩ hendápe. Ava ha mymba ijaty.
- Chyryry: mba’e so’o, ka’avo ha mba’e oñemoĩva ñandy reheve japepo ryepýpe.
- Espinaca: ka’avo hetaite mba’épe iporãva ikatúva ojehecharamo.
- Ha’eño: ava ha mymba heñói ha’eño. Oĩ oikóva ambue ndive ha avei ha’eño.
- Haivy: ka’avo a oĩ haivýva ha’e héra apepu.
- He: hi’upy jurúpe iporãitéva ikatu he’ẽ, hái, ho’ysã, haku, iro térã hatã oĩ hu’úva. Oĩ mymba
- Hechauka: ava oĩ ombojesarekóva heta mba’e. Jehechapy.
- Heñói: ka’avo ra’ỹi ñeñotỹva yvyguýpe. Ava térã mymba osẽva sy ryégui.
- Hepyme’ẽ: je’e upéicha pe oĩva jejoguapýre. Avei je’e oĩ rire mba’apo tembikuaarepýre.
- Hesakuaitépe: oĩramo tembiapo jejapopy.
- Hogue: ka’avo rakã ru’ãre oĩ hogue, ikatu puha, hi’upy térã ka’avo rogue mymbápe ğuarã.
- Hogue: ka’avo rehegua, oguereko katuete. Ikatu oĩ jasy okúi paha, ambue oĩ ndokúiriva voi.
- Hundi: oĩ mba’e oñembyai ha opáva, ndaikatúigui ojeguereko tapiaite.
- Ikatu: néi, pe jepotáva ojejapóta térã ojejapo katuete.
- Iñendy: péva ha’e mimbi rehegua, je’erãngue hendy ohesape jave mba’épe oje’e.
- Ipype: hyepýpegua. Mba’yru oguereko hyepy ha oĩva ha’e ipype.
- Ivai: ava naiporãiva. Yva oñembyaíva, mba’asy ivai, jejapo nosẽporãiva.
- Jeipuru: hína tembiapo’apo, ikatu ava ojapóva térã tembipuru rehegua.
- Jejoko: oĩ oñemoĩva mba’ekuérare ha opyta peteĩ hendápe, ndaikatúi ohasa.
- Jejuhu: jetopa, oĩrõ okañýva mymba, ava térã ava mba’e.
- Jekaru: ava ho’úramo hi’upy ojapo jekaru. Avei mymba.
- Jepokuaa: tapicha, ava, angirũ jepokuaa ojuehe jepiverõgua.
- Jepokuaa: tapiate, he’ise upe jajapóva manterei, ára ha ára.
- Jerovia: ojejapóva tembiapo oĩ porãva, nda’ijái ipype japu.
- Jeroviapy: oguerekóva tembiapo’apo oiporãva.
- Jety: ka’avo a oikóva yvyguýpe. Yvy ári oĩ hakã karape ipuku joa ha hoguéva. Oĩ pytã, sa’yju ha morotĩ. He’ẽ asuka.
- Jovái: oje’e oĩva mokõi mba’épe, tesa, nambi, po, py, sapatu, tetyma, jyva.
- Jy: hi’upy térã mba’e oñemoĩva tatápe.
- Kamby: ome’ẽ hi’upyrã vaka, kavara ha avei ikatu ojejapo soja-gui. Ikatu avei ojejuhu kuña oguereko ramóva imemby pyti’áre.
- Karape: ava, ka’avo térã mymba hete mbykýva, ndaijyvatéi.
- Karumbe: mymba oĩ heta Amazonia-pe, hete henyhẽ ñandýgui ha heta ho’o. Ikãngue ha
- Ka’avo: oĩ osẽva yvýgui ha oĩ ñeñotỹmbyre. Ha’e oĩ tembi’u avápe ğuarã ha avei mymbapegua;
- Kesu: hi’upy jejapopy kambyrypy’águi.
- Ko’ẽ: ohasa jave pytũ, oñepyrũ ohesape kuarahy omyesakã ára.
- Kumbari: ka’avo ndoporomboy’uheireíva ha ndojapovaíri tetére imbareteramo jepe.
- Ku’i: jejapo mba’égui michĩmimi.
- Ky: mymba’i ava akãraguekuápe oikóva. Ka’avo ra’ỹi pyahuete.
- Kyra: oĩ mymba ha ka’avo a guigua. Ipurupy tembi’úpe. Avei havõme.
- Kyrýi: mba’e roky, ka’avo oguerekóva, ipyahuvéva. Avei oje’e mitã michĩme. Ha’e peteĩ jehu.
- Ky’a: ha’e oĩ ava retére ha ka’avotýre. Oje’e upéicha tekotevẽramo ñemopotĩ.
- Mandi’o: ka’avo hapóva yvyguýpe. Yvy ári oĩ hakã yvate, hogue hakuapa. Oĩ kano, pytã, morotĩ, nahe’ẽi.
- Makychi: ka’avo oĩva ñanandýre ikatúva oje’u, oguereko hogue ha hi’a.
- Mimói: hi’upy ojypyre.
- Mokõ: oĩ mba’e ñemoĩ jurúpe ha ohasa oho tyépe ha’éva hi’upy, y térã ambue mba’e.
- Moku: ñandy jejapopy tupi’ápe oĩva gueteri mymba vai ra’y.
- Mymba: ha’e yvoraitépe hetavéva oĩ, opa rupi henyhẽ. Ikatu
|
|
- jajuhu ógape, ka’aguýre, ýpe ha mba’e.
- Mbarete: ava térã mymba hesãirõ; ñaimévo péicha jajapokuaa opa mba’e.
- Mba’ery: pe mba’e a, rogue, térã pire oñemoĩ y reheve, isumose, héra mba’ery.
- Mbegue: ojejapóva ténguepe.
- Mbojovái: he’ise mokõi oĩva ojuehe; vosápe oñemoĩ mba’eeta ha ojovái kavaju ku’áre. Avei
- Mbokaja: ka’avo, hi’águi oñeguenohẽ ñandy ha ho’o; iporã hakãme ğuarã. Avei ñandy oñembo sa’y tetére ğuarã ha ojepichy ipype tapicha.
- Mboyku: oĩ mba’e oĩ iñapytu’ũme, ñemombe’upy; mba’ekuaaita.
- Mbychi: hi’upy ojýva tatápe. So’o, térã jety.
- Mbykymi: he’ise michĩmi, mba’e ndaipukúiva.
- Ndaipóri: noĩri, jehekapy jejuhu’ỹre.
- Ñandy: ñeğuenohẽ mymba ha yvágui ñembochyryry hağua hi’upy.
- Ñandyry: hyku pyrepe oje’e.
- Ñepyrũrã: mopyenda ojejapóva opa mba’e ndive, taha’e ha’éva.
- Ñotỹ: he’ise oñemoinge yvyguýpe, taha’e ava, mymba térã ka’avo ra’ỹi.
- Ogapýre: kotýre, pe jeikoha ryepy. Avei pehẽnguekuéra oĩva peteĩ ógape.
- Ojapovai: ikatu tembiapo. Ikatu hi’upy. Ikatu aváre ojehu
- Ojopíva: mymba rembiapo, ojapokuévo omoĩ mba’e vai ojopíva retére. Oĩ mymba ojapóva jejopi ha ikatu oporojuka, avei ka’avo ha puha.
- Oikóva: opa tekove oke ha opáyva, ikatu oĩ óga, y ha ka’avo ryepýpe.
- Oĩ: jehekapy jejuhu. Ava térã mba’e.
- Opa: jejapo mba’e paha.
- Paha: ava rembiapo opakuevogua.
- Peteĩ: jeipapaha, papapy ñepyrũha.
- Piraguasu: péva oĩ yguasuhápe. Ha’e tuichavéva oĩva pirakuéra apytépe.
- Pire: opa mba’e ipire. Apére oĩva. Ava, mymba ha ka’avo.
- Poty: ka’avo heta oĩ ipotýva, sa’y opáivhagua. Oĩ hyakuã asýva, vaíva ha oĩ avei ndoguerekóiva voi.
- Puku: ikatuha jechauka mba’éicha imombyry tape, ogakuéra térã ijyvatekue ava.
- Pupu: oĩ guive y tatápe mba’yrúpe hi’arevo opupu; avei tembi’u japepopegua.
- Pyenda: ha’e pyrenda. Ojeipuru apéro rehe, kavaju ári jejupi hağua. Avei ojejokoha
- Pyte: tembiapo ojejapóva juru ndive.
- Rakã: ka’avo rehegua isarambíva ojokóva hogue.
- Rei: ndaha’éi mba’eve, ndojehepyme’ẽiva. Ñandejára ome’ẽ ñandéve opa mba’e rei.
- Retepy: mba’yru hyepýpe. Ava ryepy, mymba ryepy.
- Ryakuã: ha’e upe mba’e ikatúva oñehetũ, oĩ tyakuã asy ha tyakuã vai. Oĩ ka’avo oguerekóva tyakuã ijehegui.
- Ryguasurupi’a: mymba ryguasumégui osẽva; chugui heñói jey ryguasu’i.
- Sa’ive: pokãve, ndahetái ñembyaty. Michĩrusu.
- Sãso: jeguereko sãso. Ijehe ipu’akáva.
- Sevói: ka’avo jepurupy tembi’upegua, chyryry ha jepupupyre ha avei pýra.
- Takate’ỹ: oĩ mba’e ñemese’ỹ.
- Tapiaite: py’ỹinténte, jejapo joapykuéri.
- Tembi’u: oĩ pýra ha ojypyre. Ome’ẽ mbarete tetépe. Ha’e rupive ava oiko porãve. Avei mymba. Ha’e yva, so’o ha ka’avo.
- Tesãi: tete oĩ porãrõ oĩ tesãi. Mba’asy oĩháme ndaipóri tesãi.
- Tesãimimbi: ava, mymba hete hesãi porãitereíva.
- Teteaku: he’ise ava rete omba’apo heta rire oguata heta rire, avei ojepe’e hetárõ.
- Upéicha: oĩ porãramo ojejapóva pe oje’ẽ. Néi.
- Y: ha’e yvoraite ome’ẽva ñandéve. Ñandejára rembiapo.
- Yma: he’ise areguare. Ojeipuru ñe’ẽme jehechauka hağua oikohague mba’e kurietéma.
- Ypykue: ava heñóiva’ekue ñane mboyve. Avei oĩ heta hendápe hikuái. Iñe’ẽ ha heko hikuái
- Yva: ka’avo a. Oĩ he’ẽ, háiva; ava ha mymbapegua yvyguigua jety ha mandi’o. Ha upéi yvyra
- Yvate: ava hete pukúva, ka’avo oĩ ijyvatéva.
- Yvoraite: ha’e hína jeikoha, ava, mymba, ka’avo, y, yvytu, kuarahy, mbyja, oĩva Ñandejára rembiapokueita.
- Yvypóra: ava oiko yvoraitépe. Yvy ári hekoha
|
(00595-21) 
(00595) 